अप्रिल २२ मा कस्मिरमा २६ जनाको ज्यान जानेगरी भएको आक्रमणपछि भारत–पाकिस्तानबीच तनाव चुलिएको छ । भारत–पाकिस्तानसँगको सीमाक्षेत्रमा गोलीबारी चलिरहँदा दुवैले कूटनीतिक संलग्नता घटाएका छन् ।
दुबै देशले द्विपक्षीय सन्धिहरूलाई निलम्बन गरेर एकअर्काका नागरिकलाई देशनिकालासम्म गरेका खबरहरू प्रकाशमा आइरहँदा नेपालगन्जमा सोधिन थालेको छ, ‘दुई देशबीच सम्पूर्ण युद्ध हुन्छ ?’ यो प्रश्न किन पनि बढीनै भइरहेको छ भने, त्यसको ‘साइट इफेक्ट’ नेपाल–भारतसँगको खुला सिमानामा परिरहेको हुन्छ, परिरहेको छ ।
उसो त पाकिस्तानकी एक महिला सिमा हैदरको भारतीय नागरिकसँगको प्रेम प्रसंग बिहे हुँदै नेपालको नाकाबाट भारत पुगेर गरिएको ‘मिडियाबाजी’ ले सीमा सुरक्षाको ‘रि–स्टक्चरिङ’मा त्यहाँका सीमा सुरक्षा संयन्त्र कस्सिएकै छन् । त्यसमा पनि त्यो नाका नेपालगन्ज–रूर्पैडिहा हो भन्ने कुराले झस्काउनु स्वाभाविक भयो ।
‘ल हाम्रो त कमजोरी भयो होला, तर भारतीय नाकाले के हेर्यो त ?’ तत्कालिन नेपाली सुरक्षा अधिकारीका तर्क थिए । तर, भारतीय सीमा सुरक्षा अर्धसैनिक बल, एसएसबीले त्यसपछि नेपालसँगको सीमा क्षेत्रमा नेपाली परिचयपत्र हेरेरमात्रै भारत पस्न पाउने व्यवस्था अनिवार्यमात्रै गरेन, सोधपुछ गर्ने र शंका लागे नेपाल फर्काइदिने हो की आफैसँग केरकारमा लैजानेसम्मका कामलाई सघनता दिइरहेको छ । प्रविधिकरण गर्दै नाका व्यवस्थित गर्न भारतले नेपालगन्ज र बाँके बर्दियासँग जोडिएका सीमा क्षेत्रलाई आफ्नो लाइन अफ कन्ट्रोल बलियो र औपचारिक गर्दै गइरहेको देख्न बुझ्न कठिन छैन ।
हालाकी नेपालतिर भने दुई देशको अन्तर्राष्ट्रिय नाका हो भन्ने कुराको कुनै अनुभूति महसुस सायदै होला । सीमापार किनमेलमा गएकाहरूसँग भन्सार काट्नु असुली गर्नुबाहेक ट्राफिक चेकजाँचका नाममा भारतीय नागरिकसँग अनाधिकृत असुलीले उनीहरूलाई लाग्छ, ‘हामी नेपाल आइसकेछौं ।’
अहिले के भइरहेको हो ?
यतिबेला नेपाल–भारत नाकामा सुरक्षा सतर्कता उच्च बनाइएको छ । खासगरि, खुला र मुख्य नाकाहरूलाई उच्च निगरानीसँगै अन्य सबै सीमाक्षेत्रका ठाउँमा भारतीय सुरक्षा ‘हाइ अलर्ट’ बनाइएको सम्बद्ध अधिकारीहरू बताउँछन् ।
‘हामी उनीहरूले मागेका कतिपय सुरक्षा सवालमा आवश्यक सहयोग, समन्वय गरिनै रहेका छौं,’ कुनै विशेष सुरक्षा सतर्कता भन्दा नियमित सुरक्षा गतिविधिनै नेपालतर्फ निरन्तरता रहेको जनाउ दिंदै बाँके प्रहरी प्रमुख, प्रहरी उपरीक्षक तुलबहादुर कार्कीले दैनिक नेपालगन्जको जिज्ञासामा यतिमात्रै भने, ‘अन्तर्राष्ट्रिय सिमाना सधैं सुरक्षा सतर्कतामा रहन्छ ।’
त्यही भारततर्फ सीमावर्ती क्षेत्रमा यसैसाता गरिएको सुरक्षा कारबाहीमा इस्लामिक धार्मिक शिक्षा प्रदान गर्दै आएका चारवटा मदरसा भारतीय प्रहरीले ‘सीज’ गरिदिएको छ ।
‘जिल्ला अल्पसंख्यक कल्याण अधिकारी संजय मिश्रको नेतृत्वमा नेपालसँग सीमा जोडिएको १० कि.मी. भित्र रहेका मदरसाहरूको सघन अनुसन्धान गरिएको हो,’ भारतीय पत्रकार सन्तोष शुक्लाले दैनिक नेपालगन्जसँग भने । भारतीय प्रहरीले दिएको जानकारी अनुसार, जांचका क्रममा निजी घरमा सरकारी इजाजत विना सञ्चालित पाइएकाले सधैंका लागि बन्द गराइएको हो । भारतीय सुरक्षा आशंका छ, ‘त्यहाँ सुरक्षा संवेदनशीता विपरितका कार्य हुने गरेका छन् ।’ थाना रूपईडीहा अन्तर्गत मदरसा अलजामी अतल गौसिया मिस्बाहुल उलूम–बाबागंज, मदरसा अरबिया इस्लामिया बदरूल उलूम–बाबागंज, मदरसा दारूल उलूम गुलशने सैय्यद महबूब अशरफ–मिहीपुरवा दा. रंजीतबोझा तथा मदरसा इस्लामिया कासिमुल उलूम नई बस्ती, कस्बा रूपईडीहालाई सधैंका लागि ‘सीज’ गरिएको हो । जिल्ला अल्पसंख्यक कल्याण अधिकारी भन्छन्, ‘नेपालसँग खुला सीमा भएकाले संवेदनशील क्षेत्रमा यसरी विना इजाजत मदरसा गम्भीर सवाल हो ।’ उनले १० किलोमिटरभित्रका सबै मदरसामा निगरानी हुने संकेत दिंदै अवैध पाइए बन्द गरिने बताए ।