नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल) २०२४ ले नेपाली क्रिकेटलाई नयाँ उचाइमा पु¥याउँदै यसलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा स्थापित गर्न सफल भएको छ । एनपीएल केवल एक क्रिकेट प्रतियोगिता मात्र नभएर खेलकुदले अर्थतन्त्र र राष्ट्रिय पहिचानमा पार्न सक्ने प्रभावको परिभाषा नै बदल्ने रूपान्तरणकारी शक्ति बन्दै गरेको देख्न सकिन्छ र यो क्रान्तिको केन्द्रमा रहेका छन् नेपाली क्रिकेटका एक खम्बा पारस खड्का, जसको नेतृत्व र दूरदर्शी सोचले एनपीएललाई एक महत्वपूर्ण मञ्चमा स्थापित गर्न मद्दत गरेको छ, जहाँ स्थानीय र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिभाहरूको बेजोड प्रस्तुति सम्भव भएको छ ।
पारस खड्काको नेतृत्वमा, एनपीएलले एक घरेलु इभेन्टबाट अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा मान्यता प्राप्त लिगको रूपमा विकास गर्दै गरेको देख्न सकिन्छ । ब्रायन लारा, शिखर धवन, जिमी नीशाम लयायत अन्य अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडीहरूको सहभागिताले लिगको स्तर बढाउनुका साथै नेपाली क्रिकेटप्रति विश्वव्यापी चासो र चर्चा जगाएको छ । एक घरेलु प्रतियोगिता स्टार स्पोर्ट्सजस्ता प्रमुख प्रसारण साझेदारहरूसँग गरिएको एक निडर रणनीतिक सहकार्य गरी क्यानले आफ्नो क्रिकेटको सम्भावनालाई करोडौं दर्शकसामु प्रस्तुत गर्न सक्षम भएको छ । यसले नेपाललाई अन्तर्राष्ट्रिय खेलकुद मञ्चमा आफ्नो स्थान बनाउन तयार रहेको संकेत दिएको छ ।
साथै खड्काको भूमिकालाई महत्वपूर्ण मान्दै गर्दा, एनपीएलको सफलतामा गरिएको सामूहिक प्रयासको महत्त्व पनि स्वीकार गर्नुपर्छ । टिम मालिकहरू, प्रायोजकहरू, प्रशिक्षकहरू, खेलाडीहरू र सरकारी तथा अन्य निकायहरूको योगदानले पनि लिगको निर्माण र विकासमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ । यस समन्वयले एकजूट गरि एनपीएललाई एक प्रमुख खेलकुद इभेन्टमा बदल्न भएको गहिरो प्रयासलाई सफल हुन र दीर्घकालीन प्रभाव जम्न दिनका लागि यो एकता कायम राख्न आवश्यक छ ।
एनपीएलले क्रिकेटको मात्र खेल एक नया अध्याय र परिदृश्य मात्र परिवर्तन गरेको छैन; यो नेपालको अर्थतन्त्रका लागि एक महत्वपुर्ण कोसेढुंगा बन्ने निश्चित छ । करोडौ फ्यानहरू र अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडीहरूको आगमनले स्थानीय व्यवसायहरू, होटलहरू, र यातायात लगायत अन्य क्षेत्रहरूलाई बढावा दिएको छ । खेलका क्रममा होटलहरूले लगभग पूर्ण क्षमतामा बुकिङ पाएका छन्, र स्थानीय बजारहरूमा मानिसहरूको चहलपहल उल्लेखनीय रूपमा बढेको छ । यस्ता ठूला खेलकुद इभेन्टहरूले छोटो समयमै ल्याउने आर्थिक लाभ प्रष्ट देखिन्छ । तर, यस प्रभावको दिगोपन सुनिश्चित गर्न अझ धेरै सोच र योजना आवश्यक छ । नेपालले यी उपलब्धिहरूलाई पूर्ण रूपमा उपयोग गर्न दीर्घकालीन संलग्नताका रणनीतिहरू, जस्तै क्रिकेट एकेडेमीहरू, सामुदायिक कार्यक्रमहरू, वा खेलप्रति लगानी कायम राख्ने बार्षिक इभेन्टहरू विकास गर्नुपर्ने हुन्छ ।
एनपीएलले एभरेस्ट प्रिमियर लिग (ईपीएल), धनगढी प्रिमियर लिग (डीपीएल), र पोखरा प्रिमियर लिग (पीपीएल) जस्ता पुराना प्रतियोगिताहरूले राखेको जगमा आफ्नो एक अलग र उच्च स्थान बनाउन पनि सफल भएको छ । तर, यी प्रतियोगिताहरूले नेपालमा देखिएका चुनौतीहरू पनि उजागर गरेका छन्, जस्तै पूर्वाधार र सीमित क्षमता । नेपालका खेलकुद संरचनाहरू स्टेडियम र प्रशिक्षण केन्द्रहरू अझै अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डअनुसार विकसित भएका छैनन् । नेपालका धेरै क्रिकेट मैदानहरू न्युनतम आवश्यक पुर्बधार नै छैन, जसले ठूला स्तरका खेलहरू आयोजना गर्ने सम्भावनालाई सीमित बनाउँछ । नेपाललाई खेल पर्यटनको केन्द्र बनाउन पूर्वाधार र आधुनिक सुविधाका लागि राज्य र निजि क्षेत्रको ठुलो र महत्वपूर्ण लगानी आवश्यक छ ।
एनपीएलले देशभर उत्साह जगाउँदै नेपाली क्रिकेटप्रति गर्वको भावना विकास गरेको छ । तर, यसको प्रभावलाई स्थानीय तह खेल विकासमा अझै स्पष्ट पार्न आवश्यक छ । प्रतियोगिताले युवा प्रतिभा उत्पादनमा के कस्तो भूमिका खेलिरहेको छ भन्ने विषयमा बिशेष ध्यान दिन जरुरी छ । एनपीएलले स्थानीय स्तरका कार्यक्रमहरू युवा लिगहरू, र प्रशिक्षण पहलहरूमा केन्द्रित गर्दै दीर्घकालीन कार्यविधि र योजना निर्माण गर्नुपर्छ । यस्ता प्रयासहरूले प्रतिभाको भण्डारलाई मात्र सुदृढ गर्दैनन्, समुदायमा क्रिकेटको जरा अझ गहिरो बनाउँछन् ।
अर्को महत्वपूर्ण पक्ष भनेको लिगको विश्वव्यापी चर्चा हो । अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडीहरू र प्रसारणकर्ताहरूले निस्सन्देह नेपाललाई विश्व नक्शामा राखेका छन्, तर यसले नेपाली खेलकुदका चार चौका र दुई छक्कासहित ३३ रनको योगदान दिए । हर्ष थाकरले २४ बल खेल्दै दुई छक्काको साहरामा ३० रन बनाए । साथै मोहम्मद मोहसिनले नौ र जिमी निशमले चार, आकाश त्रिपाठीले दुई र मयन यादवले दुई रन बनाए । सुदूरपश्चिमका लागि सैफ अलि जेब, इशान पाण्डे, दीपेन्द्र सिंह ऐरी र स्कट कुग्गेलेइनले समान एक÷एक विकेट लिए ।
त्यसअघि टस जितेर पहिले ब्याटिङ गरेको सुदूरपश्चिमले निर्धारित २० ओभरमा नौ विकेटको क्षतिमा १८४ रन बनाएको थियो । उसका लागि ओपनरद्वय सैफ अलि जेब र बिनोद भण्डारीले शानदार सुरुआत दिलाए । उनीहरूले पहिलो विकेटका लागि एक सय १७ रनको साझेदारी गरे । सैफ अलि जेब अर्धशतकीय पारी खेले । उनले ४३ बल खेल्ने क्रममा आठ चौका र दुई छक्काको साहरामा ६९ रन बनाए । साथै बिनोद भण्डारीले ३१ बल सामना गर्दै एक चौका र तीन छक्कासहित ४१ रन बटुले ।
साथै ब्राण्डन म्याक मुलेन र हर्मित सिंहले समान १४ रन बनाए भने स्कट कुग्गेलेइनले १३ रन बटुले । अन्य ब्याटरले दोहोरो अङ्कमा रन बनाउन सकेनन् ।
जनकपुरका लागि किशोर महतो र मोहम्मद मोहसिनले तीन÷तीन विकेट लिए भने जिमी निशम र ललित राजवंशीले एक÷एक विकेट लिए । प्रतियोगिताको उपाधि विजेताले ट्रफीसहित रु एक करोड १० लाख र उपविजेताले रु ५१ लाख, तेस्रोले रु २५ लाख र चौथो हुनेले रु १५ लाख प्राप्त गर्ने नेपाल क्रिकेट सङ्घ (क्यान)ले जनाएको छ ।
