लुम्बिनी प्रदेशमा २६ दशमलव नौ प्रतिशत थोक तथा खुद्रा व्यापार गर्ने व्यापारिक प्रतिष्ठान दर्ताबिनै सञ्चालन भइरहेका तथ्यांक सार्वजनिक भएको छ । तथ्यांकअनुसार जबकी देशभरि झन्डै ३२ प्रतिशत दर्ताविनै सञ्चालनमा छन् ।
राष्ट्रिय तथ्याङ्क कार्यालयले आज सार्वजनिक गरेको ‘नेपाल व्यापार सर्वेक्षण २०७८’ अनुसार देशभित्र रहेका थोक तथा खुद्रा व्यापार गर्ने चार लाख ९८ हजार ५८ व्यापारिक प्रतिष्ठानमध्ये झन्डै ३२ प्रतिशत दर्ताविनै सञ्चालनमा रहेका हुन् । सर्वेक्षणअनुसार सबैभन्दा बढी मधेस प्रदेशमा सञ्चालित ४८ प्रतिशत व्यापारिक प्रतिष्ठान दर्ताविनै सञ्चालन भइरहेको देखिएको छ । त्यस्तै कोशी प्रदेशका ३८ दशमलव पाँच, कर्णालीका ३३ दशमलव आठ, सुदूरपश्चिमका २८ दशमलव आठ, गण्डकीका २५ दशमलव एक र बाग्मतीका २४ दशमलव सात प्रतिशत व्यापारिक प्रतिष्ठान दर्ताविनै सञ्चालन भइरहेका छन् ।
६८ प्रतिशत व्यापारिक प्रतिष्ठान भने कुनै न कुनै प्रकारको सरकारी निकायमा दर्ता भएको सर्वेक्षणमा उल्लेख छ । दर्ता भएर सञ्चालनमा रहेका व्यापारिक प्रतिष्ठानहरूमध्ये महिलाको स्वामित्वमा २६ प्रतिशत र पुरुषको स्वामित्वमा ७४ प्रतिशत रहेको पनि सर्वेक्षणले देखाएको छ । थोक तथा खुद्रा व्यापारमा ११ लाख ३० हजार छ सय ४५ जना संलग्न छन् । तीमध्ये ३६ प्रतिशत अर्थात् चार लाख तीन हजार नौ सय ६४ महिला छन् । थोक तथा खुद्रा व्यापारमा संलग्न कामदारमध्ये तलब वा ज्याला पाउनेको सङ्ख्या दुई लाख १९ हजार ५७ सय ५१ छ । सर्वेक्षणअनुसार तलब, ज्याला र अन्य सुविधा लिई काम गर्नेभन्दा नलिई गर्ने परिवारका सदस्यहरूको सङ्ख्या बढी छ ।
आन्तरिक व्यापारअन्तर्गत देशभित्र हुने वस्तुको थोक तथा खुद्रा व्यापार क्षेत्रको अवस्थाबारे अध्ययन गरी आधारभूत तथ्याङ्क उपलब्ध गर्न केन्द्रीय तथ्याङ्क विभागले गएको आर्थिक वर्ष सर्वेक्षण गरेको हो । १५ हजार दुई सय ९९ प्रतिष्ठानबाट प्राप्त तथ्याङ्कका आधारमा सम्पूर्ण व्यापारिक प्रतिष्ठानका लागि अनुमान गरिएको कार्यालयका प्रवक्ता डा. हेमराज रेग्मीले जानकारी दिए ।
